Fort d’un cursus académique en français, le Pr.-Dr. Duong Quy Sy, figure emblématique de la médecine au Vietnam, allie passion et expertise pour faire avancer la pneumologie. De ses débuts à ses contributions internationales, son parcours inspire de nombreuses générations de docteurs.

Recontre entre l’ambassadeur de France au Vietnam, Olivier Brochet (droite), et Duong Quy Sy à Đà Lạt, province de Lâm Đồng (Hauts plateaux du Centre)

Le Pr.-Dr. Duong Quy Sy est né le 13 janvier 1967 dans une famille attachée à l’éducation, à Dà Lat, dans la province de Lâm Dông (Hauts plateaux du Centre). Dès son plus jeune âge, il a nourri le rêve ardent de devenir médecin pour soigner et sauver des patients. Ce rêve d’enfance transparaît dans sa chanson Tendre rêverie (Ước mơ dịu êm), qui lui a valu le premier prix du concours national de chanson du secteur médical du Vietnam en février dernier.

L’amour de la blouse blanche

En 1991, après avoir obtenu son doctorat en médecine générale à l’Université de médecine et de pharmacie de Hô Chi Minh-Ville, il a commencé une formation en médecine interne en 1992 et obtenu le titre de médecin spécialisé du 1er degré en 1995. Il a intégré le Collège de médecine de Lâm Dông en 1993, où il exerce encore aujourd’hui.

Animé par une passion pour la science et le désir d’accéder à la médecine moderne mondiale, il a choisi de poursuivre des études à l’étranger. Lauréat du concours de formation de trois ans de l’Association franco-vietnamienne de pneumologie (AFVP), il a été sélectionné pour une formation en France sous la direction du Dr. Jean-Paul Homasson, fondateur de l’AFVP. En 1996, il a obtenu un diplôme de spécialisation au Centre de pneumologie de Chevilly-Larue.

De retour à Dà Lat, il a poursuivi son travail au Collège de médecine de Lâm Dông et décroché en 1999 un master en médecine interne à l’Université de médecine et de pharmacie de Hô Chi Minh-Ville. Entre 2001 et 2002, il a exercé en tant qu’interne au service de pneumologie de l’Hôpital Haut-Lévêque et obtenu un diplôme de formation postuniversitaire en pneumologie à l’Université Bordeaux-II - Victor Segalen.

Duong Quy Sy (4e à droite) avec des étudiants qu’il a formés, à l’Hôpital général de Lâm Đồng.

Il a poursuivi sa carrière en France en tant que pneumologue à l’hôpital Haut-Lévêque (2004-2005) et praticien attaché à l’hôpital Cochin-Paris (2006-2013). Il a également enseigné à l’Université de médecine Paris Descartes. Au cours de cette période, il a suivi plusieurs formations postuniversitaires en pathologie respiratoire, cardiologie et exploration fonctionnelle à l’Université Paris V, VI et VII (Sorbonne), ainsi qu’à l’Université Paris XII (Paris-Est). En 2009, il a obtenu avec mention son doctorat en sciences à l’Université Paris-Est, devenant ainsi le premier médecin vietnamien à décrocher un doctorat en sciences en France dans le domaine de la physiopathologie respiratoire.

Contributions remarquables

En 2012, il a poursuivi son activité de médecin vacataire à l’hôpital Cochin jusqu’en 2015. Le Dr. Duong Quy Sy a également œuvré pour le Vietnam en tant que directeur, puis président du Conseil du Collège de médecine, membre du Conseil national de l’éducation et du développement des ressources humaines, ainsi que président de la Société de médecine du sommeil. Il est d’ailleurs le fondateur de cette spécialité au Vietnam, qui n’existait pas avant 2015.

Durant sa carrière, il a publié plus de 200 articles dans des revues internationales et coécrit de nombreux ouvrages médicaux en vietnamien, anglais et français. Il détient plusieurs brevets et a formé plusieurs générations de médecins, dirigeant notamment des thèses de doctorat. Son engagement dans les organisations médicales internationales est également remarquable : il est ambassadeur de la Société européenne des maladies respiratoires (ERS) au Vietnam, représentant de l’AFVP au Vietnam et président de la Fédération de médecine du sommeil de l’ASEAN.

Ses contributions lui ont valu de nombreuses distinctions nationales et internationales tels que l’Ordre du Travail de troisième classe (2015) et de deuxième classe (2024), le prix de l’UNESCO, ainsi que plusieurs prix d’excellence en gestion et en recherche scientifique en Asie et en Europe. En janvier 2022, il a reçu une lettre de remerciement du Premier ministre du Vietnam pour son rôle dans la lutte contre la pandémie de COVID-19 en réanimation à Binh Duong, ainsi que pour ses conseils stratégiques dans divers domaines.

En 2016, il est devenu le premier Vietnamien à être nommé professeur de médecine à l’Université de Penn State aux États-Unis et le premier médecin vietnamien à intégrer la prestigieuse société honorant les scientifiques Sigma Xi.

Dans le cadre du développement de la coopération franco-vietnamienne et de la francophonie, le Dr. Duong Quy Sy a contribué activement à la formation continue des médecins franco-vietnamiens ainsi qu’à l’accueil d’étudiants français en stage dans les hôpitaux de Dà Lat (Université Paris Cité). Il a enseigné le français à l’Université de Dà Lat et au Collège de médecine de Lâm Dông, écrit des poèmes en français et composé des chansons bilingues en français et en vietnamien.

Avec l’AFVP, il a également mené des recherches épidémiologiques majeures pour le Vietnam sur la prévalence de l’asthme, de la broncho-pneumopathie chronique obstructive post-tabagique et des apnées obstructives du sommeil. Avec le soutien de professeurs éminents de France, le Dr. Duong Quy Sy a fondé le Journal de la ventilation fonctionnelle et de pneumologie (JFVP), une revue spécialisée en pneumologie qui permet depuis 15 ans aux médecins des pays francophones de publier gratuitement. À ce jour, près de 700 articles ont été publiés.

Pour lui, la reconnaissance des diplômes et des équivalences est un enjeu essentiel afin de permettre aux jeunes Vietnamiens de s’investir pleinement dans l’apprentissage du français. Il estime également que les Alliances françaises au Vietnam, ainsi que d’autres institutions culturelles francophones, doivent pouvoir continuer à organiser des événements visant à inciter la jeunesse vietnamienne à s’immerger dans la culture francophone à travers la littérature, le cinéma, la musique et les beaux-arts. Enfin, il attache une grande importance à la pérennité des jumelages entre les structures pédagogiques, les établissements publics ainsi que les grandes villes et régions, qui jouent un rôle clé dans la diffusion et le maintien du lien francophone au Vietnam.

Texte et photos : Quy Sy - Hervé Fayet/CVN
(https://lecourrier.vn/une-carriere-medicale-epoustouflante/1279564.html)

------------------------------------------------------------

Với nền tảng học thuật bằng tiếng Pháp, GS.TSKH.BS Dương Quý Sỹ - một biểu tượng của ngành y học tại Việt Nam - đã kết hợp giữa đam mê và chuyên môn để không ngừng thúc đẩy sự phát triển của lĩnh vực hô hấp. Từ những bước khởi đầu cho đến những đóng góp mang tầm quốc tế, hành trình của ông đã truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ bác sĩ.

Cuộc gặp gỡ giữa Đại sứ Pháp tại Việt Nam, ông Olivier Brochet
và GS.TSKH.BS Dương Quý Sỹ tại Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng

GS.TSKHBS. Dương Quý Sỹ sinh ngày 13 tháng 1 năm 1967 trong một gia đình coi trọng giáo dục tại thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng. Ngay từ khi còn nhỏ, ông đã ấp ủ ước mơ mãnh liệt trở thành bác sĩ để chữa bệnh, cứu người. Ước mơ thuở thiếu thời ấy được thể hiện trong ca khúc “Ước mơ dịu êm”, tác phẩm đã mang về cho ông giải Nhất trong cuộc thi sáng tác ca khúc ngành y tế toàn quốc vào tháng 2/2025 vừa qua.

Tình yêu với chiếc áo blouse trắng

Năm 1991, sau khi tốt nghiệp bác sĩ đa khoa tại Trường Đại học Y Dược TP.HCM, ông bắt đầu theo học chuyên ngành nội khoa vào năm 1992 và đạt danh hiệu Bác sĩ chuyên khoa I vào năm 1995. Ông gia nhập Trường Cao đẳng Y tế Lâm Đồng vào năm 1993 và vẫn đang công tác tại đây đến nay.

Với đam mê khoa học và khát khao tiếp cận nền y học hiện đại của thế giới, ông quyết định du học nước ngoài. Sau khi xuất sắc vượt qua kỳ thi tuyển chọn chương trình đào tạo 3 năm của Hội Hô hấp Pháp - Việt (AFVP), ông được chọn sang Pháp tu nghiệp dưới sự hướng dẫn của bác sĩ Jean-Paul Homasson, người sáng lập AFVP. Năm 1996, ông lấy bằng chuyên khoa tại Trung tâm Hô hấp Chevilly-Larue.

Trở về Đà Lạt, ông tiếp tục công tác tại Trường Cao đẳng Y tế Lâm Đồng và hoàn thành bằng Thạc sĩ chuyên ngành nội khoa tại Trường Đại học Y Dược TP.HCM vào năm 1999. Trong giai đoạn 2001-2002, ông làm bác sĩ nội trú tại khoa Hô hấp Bệnh viện Haut-Lévêque và đạt chứng chỉ sau đại học về chuyên ngành hô hấp tại Đại học Bordeaux-II - Victor Segalen.

GS.TSKH.BS. Dương Quý Sỹ (thứ tư từ phải sang) cùng các sinh viên do ông đào tạo
 tại Bệnh viện Đa khoa Lâm Đồng.

Ông tiếp tục sự nghiệp tại Pháp với vai trò bác sĩ chuyên khoa hô hấp tại Bệnh viện Haut-Lévêque (2004-2005) và là bác sĩ hợp tác tại Bệnh viện Cochin - Paris (2006-2013). Đồng thời, ông cũng giảng dạy tại Đại học Y Paris Descartes. Trong thời gian này, ông theo học nhiều khóa đào tạo sau đại học về bệnh lý hô hấp, tim mạch và chẩn đoán chức năng tại các Đại học Paris V, VI, VII (Sorbonne) và Paris XII (Paris - Est). Năm 2009, ông bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ Khoa học loại giỏi tại Đại học Paris-Est, trở thành bác sĩ Việt Nam đầu tiên đạt học vị Tiến sĩ Khoa học tại Pháp trong lĩnh vực sinh lý bệnh hô hấp.

Những đóng góp nổi bật

Năm 2012, ông tiếp tục làm bác sĩ hợp tác tại Bệnh viện Cochin - Pháp cho đến năm 2015. GS.TSKH.BS Dương Quý Sỹ cũng cống hiến cho ngành y tế Việt Nam với vai trò là Hiệu trưởng, sau đó là Chủ tịch Hội đồng Trường Cao đẳng Y tế Lâm Đồng, là thành viên Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển Nhân lực, và là Chủ tịch Hội Y học Giấc ngủ Việt Nam. Chính ông là người khai sinh ra chuyên ngành y học giấc ngủ tại Việt Nam – lĩnh vực chưa từng có mặt trước năm 2015.

Trong sự nghiệp của mình, ông đã công bố hơn 200 bài báo trên các tạp chí quốc tế, đồng tác giả nhiều sách y học bằng tiếng Việt, tiếng Anh và tiếng Pháp. Ông sở hữu một số bằng sáng chế và đã đào tạo nhiều thế hệ bác sĩ, trong đó có những người làm luận án tiến sĩ dưới sự hướng dẫn của ông. Ông cũng là gương mặt quen thuộc trong các tổ chức y khoa quốc tế: là Đại sứ của Hội Hô hấp châu Âu (ERS) tại Việt Nam, đại diện của AFVP tại Việt Nam, và nguyên là Chủ tịch Liên đoàn Y học Giấc ngủ ASEAN.

Những đóng góp của ông đã được ghi nhận qua nhiều giải thưởng trong nước và quốc tế như Huân chương Lao động hạng Ba (2015), Huân chương Lao động hạng Nhì (2024), giải thưởng UNESCO, cùng nhiều giải thưởng xuất sắc về quản lý và nghiên cứu khoa học tại châu Á và châu Âu. Vào tháng 1 năm 2022, ông nhận được thư cảm ơn từ Thủ tướng Chính phủ Việt Nam vì những đóng góp trong công tác hồi sức tích cực tại Bình Dương trong đại dịch COVID-19, cũng như những tư vấn chiến lược trong nhiều lĩnh vực.

Năm 2016, ông trở thành người Việt Nam đầu tiên được phong hàm Giáo sư Y khoa tại Đại học Penn State (Hoa Kỳ) và là bác sĩ Việt Nam đầu tiên trở thành thành viên của Sigma Xi – hội khoa học danh giá tôn vinh các nhà nghiên cứu trên toàn thế giới.

Gắn kết Pháp - Việt qua y học và văn hóa

Trong khuôn khổ hợp tác Pháp - Việt và phát triển cộng đồng Pháp ngữ, GS.TSKH.BS Dương Quý Sỹ đã tích cực tham gia đào tạo liên tục cho các bác sĩ Pháp - Việt, đồng thời hỗ trợ tiếp nhận sinh viên Pháp đến thực tập tại các bệnh viện ở Đà Lạt (Đại học Paris Cité). Ông từng giảng dạy tiếng Pháp tại Đại học Đà Lạt và Trường Cao đẳng Y tế Lâm Đồng, sáng tác thơ và viết các ca khúc song ngữ Pháp – Việt.

Với sự đồng hành của AFVP, ông đã chủ trì nhiều nghiên cứu dịch tễ học quan trọng cho Việt Nam về tỷ lệ mắc hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính sau hút thuốc, và chứng ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ. Cùng với sự hỗ trợ của nhiều giáo sư hàng đầu tại Pháp, ông đã sáng lập Tạp chí Thông khí chức năng và Hô hấp học (JFVP) – một tạp chí chuyên ngành giúp các bác sĩ từ các quốc gia Pháp ngữ có cơ hội đăng tải miễn phí các công trình nghiên cứu trong suốt 15 năm qua. Tính đến nay, gần 700 bài báo đã được xuất bản.

Đối với ông, việc công nhận văn bằng và các hình thức tương đương là yếu tố then chốt giúp sinh viên Việt Nam đầu tư nghiêm túc vào việc học tiếng Pháp. Ông cũng nhấn mạnh vai trò của các Viện Pháp tại Việt Nam và các tổ chức văn hóa Pháp ngữ khác trong việc tiếp tục tổ chức các sự kiện nhằm thúc đẩy giới trẻ Việt hòa nhập với văn hóa Pháp qua văn học, điện ảnh, âm nhạc và mỹ thuật. Cuối cùng, ông dành nhiều tâm huyết cho việc duy trì bền vững các mối quan hệ kết nghĩa giữa các cơ sở đào tạo, các tổ chức công và giữa các thành phố, vùng miền - bởi đây chính là nền tảng để giữ gìn và phát triển mối liên kết Pháp ngữ tại Việt Nam.

Tác giả: TS. Nguyễn Duy Thái (Lược dịch theo https://lecourrier.vn/une-carriere-medicale-epoustouflante/1279564.html)
Chủ tịch Liên Chi hội Dinh dưỡng - Y học giấc ngủ
Trưởng VPĐD Hội Y học giấc ngủ tại Hà Nội